Stresle başa çıkma yolları

Stresle başa çıkma yolları

Gündelik yaşantımızı devam ettirirken stres yaratan birçok şeyi hayatımızdan çıkarmak mümkün değildir. Bu sebepten dolayı bireyin ruh ve beden sağlığını koruması ve verimli bir yaşam sürmesi için koşulların değişmesini beklemek yerine stresle başa çıkma yollarını öğrenmesi gerekir. Kişi gün içerisinde birçok uyaran dolayısıyla stres ile yüzleşmek durumundadır.  ( Kalabalıklar (otobüs, metrobüs, dolmuş), sevgisizlik, kalabalık alanlar, insan çokluğu, gündelik hayat sorunları, ses, gürültü, terör, doğal afetler, aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar, yoğun trafik, işe veya okula gitmek için birden çok vasıta değiştirmek, uzun çalışma saatleri, tatil yapamama, dinlenememe, çok çalışma, hastalıklar, çevre kirliliği, yakınlarıyla veya arkadaşlarıyla görüşememe, işsizlik, iflas, düşük ücretler, göç, iş yerinde görev belirsizlikleri, borç, geçim sıkıntısı, barınma koşulları, sınav kaygısı, işsizlik, korku, boşanmalar ve ayrılıklar, aile içi sorunlar , çevre kirliliği gibi bir çok sebep strese sebep olabilir.

Başa çıkma yolları

Stresle başa çıkma yolunun en temel ve önemli noktası gevşemedir. Gevşeme işe doğru ve derin nefesle başlamaktadır. Kendini rahat tutmayı başarabilen bir bireyin solunumu derin ve rahattır. Bu bireylerde aynı zamanda karnı sıcak, alnı serin ,kalp vuruşları sakin ve düzenlidir. Stresli bir bireyin kan basıncının çoğalması sebebiyle el ve ayakları sıcak ve ağırdır. ( Stres tepkisi esnasında ise damarlar daraldığı için yüzey sıcaklığı düşer ).

Temel nefes egzersizleri

1.       Nefes alma egzersizine başlamadan önce sağ avucunuzu göbeğinizin hemen altına, sol elinizi göğsünüzün üstüne koyun ve gözlerinizi kapatın.
2.       Nefesinizi verirken ciğerler zorlanmamalıdır.
3.       Hayal gücünüzü kullanarak ciğer kapasitenizi ikiye bölün ve havayla doldurun.
4.       2  saniye kadar bir sürede nefes alarak 4 saniye de boşaltın.

Bu egzersiz günde 40 kez tekrarlandığında zaman içerisinde alışkanlık haline gelerek bireyin stresini azatlamakta büyük etki sağlayabilir.

Nefes alma alışkanlığıyla;

1.       Diyaframın altında kalan iç organlara masaj imkânı sağlanmış olur.
2.       Vücuttaki oksijen miktarı artar, en uç ve derin dokulara kadar ulaşır. Böylece stres sırasında oluşan adrenalin noradrenalin gibi maddeler azalır ve kaybolur. Bunun sonucunda birey sakinleşir ve duygusal dengesini yitirmez.
3.       Akciğere bütün kapasitesini kullanma imkânını sağlamış olur.
4.       Kan dolaşımı hızlanır.

Zihinsel teknikler ve stresle baş etme yolları

Duygusal rahatsızlıkların temelinde duyguların ilişkili olduğu durumlardan ziyade bireyin bu olaylara ilişkin yorumları ve bunların kaynağı olan inanç sistemi yatar. Bireyin çevresine ve kendisine dair düşünce, yorum ve anlam kalıpları ne ölçüde gerçekçi ve akılcı olursa duyguları da o ölçüde sağlıklı yani akla uygun olur.                                                                            Ancak birey stresli olduğunda bu denli sağlıklı düşünemiyor olabilir ve yaşamını duygusal rahatsızlık ve uyumsuzluklarla doldurabilir.

Stresin yarattığı etkiler

Depresif ruh hali, Baş ağrısı, boyun ve sırt ağrıları, mide şikâyetleri, aşırı gaz şikâyetleri, şişkinlik, kabızlık-ishal dönemleri, göğüste ağrı, çarpıntı, mutsuzluk, iştahta azalma ya da aşırı artma, halsizlik, çökkünlük, güçsüzlük, bayılmak, isteksizlik, bitkinlik, aşırı uyku ya da uykusuzluk, moral bozukluğu, dalgınlık, iş ve okul performansında düşme, neşesizlik , dikkat sorunları, konsantre olamama, ilişkilerde bozulma, keder, kendini kötü hissetme, gündelik hayatla baş etmede zorluk, kin,öfke nöbetleri, sinirlilik, telaş, ağlama, karar vermede güçlük, aşırı tepkiler, telaş, depresyon, alkol ve sigara kullanımında artış ve buna bağlı olarak diğer psikolojik ve fizyolojik semptomlar görülebilir.

Stres etkisini azaltmak için tavsiyeler

•          Spor yapmak / yürüyüş yapmak
•          Beslenmeye dikkat etmek
•          Fazla kafein ve alkol tüketmemek
•          Yoğun trafikte stres yaşayan kişiler; araç kullanmayıp toplu taşıma araçlarını tercih edebilirler ya da mesafe uzasa da daha sakin yollardan gitmeyi seçebilirler ve araçta sevdikleri müziği dinleyebilirler. 
•          Kendinize zaman ayırın.
•          Yakınlarınızın uyarılarını dikkate alın
•          Rahat ve kendinizi iyi hissettiğiniz kıyafetler tercih edin
•          Gürültüsüz sakin ortamlar tercih edin
•          Sigaradan uzak durun
•          Sevdiklerinizle zaman geçirin
•          Kendinizi rahat ve mutlu hissettiğiniz ortamlarda zaman geçirmeye gayret gösterin
•          Sizi üzen kişi ve olaylardan uzak durmaya çalışın.
•          Yapmakta zorlandığınız ve sizde stres yaratan işlerde mutlaka yardım isteyin.
•          İşlerinizi aksatmayın, sıraya koyun ki zamanı iyi kullanarak zaman stresini yönetin.
•          Mutlaka müzik dinleyin
•          Hobilerle uğraşmak kişinin stresini azaltır. Hobi edinin.
•          Sevdiklerinizle, iyi zamanlar geçirirken cep telefonunuzu kapatın veya bakmayın.
•          İmkânınız varsa mutlaka tatil yapın, yok ise hafta sonu şehrinizde daha önce görmediğiniz yerleri görmeye gayret gösterin.
•          HAYIR demeyi öğrenin ve deneyin.
•          Uykunuza ve dinlenmenize önem gösterin.
•          Sevginizi ifade edin.
•          Nefes egzersizleri ve gevşeme egzersizleri yapın.
•          Gerektiğinde mutlaka psikolojik destek alın.
•          Stresin farkına varma ve değiştirme isteği
•          Bu değişimi nasıl gerçekleştirebileceği hakkında bir kişiyle iş birliği yapması
•          Yeni öğrendiğini birçok kez yılmadan tekrarlaması gerekir. ( nefes )

Uzm. Kln. Psk. Çağla Ulaş